Jest to czas faktycznie przepracowany. W jego skład wchodzą: czas przeznaczony na czynności produkcyjne (godziny normalne i nadliczbowe) i nieprodukcyjne (czynności przygotowawczo-
-zakończeniowe, porządkowe, organizacyjne, informacyjne) oraz przerwy na odpoczynek i zaspokojenie potrzeb naturalnych. Najprościej można go wyznaczyć poprzez odjęcie czasu nieprzepracowanego od czasu nominalnego, tak jak we wzorze:
Te – efektywny czas pracy
Tnp – czas nieprzepracowany
Tn – nominalny czas pracy
Podstawowe kategorie czasu pracy
Do podstawowych kategorii czasu pracy należą:
a| kalendarzowy czas pracy (Tk)
Jest to czas równy liczbie wszystkich dni kalendarzowych z danego okresu.
Jest to czas, który powinien być przepracowany zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem pracy.
Tn – nominalny czas pracy
Tk – kalendarzowy czas pracy
Tw – czas ustawowo wolny od pracy
b| nominalny czas pracy (Tn)
c| efektywny czas pracy (Te)
d| czas nieprzepracowany (Tnp)
Jest to część czasu pracy, w trakcie którego pracownik nie znajdował się na stanowisku pracy. Zalicza się do niego:
-
urlop wypoczynkowy
-
urlop okolicznościowy
-
urlop macierzyński
-
zwolnienie chorobowe
-
skrócony dzień pracy matek karmiących i pracowników młodocianych
-
nieobecność nieusprawiedliwiona pracownika w pracy
e| straty czasu pracy (Ts)
Jest to suma czasu przestojów nieprodukcyjnych, czasu zużytego na produkcję braków oraz część czasu nieprzepracowanego, która wynikła z nieobecności nieusprawiedliwionej.